Τρίτη 4 Μαρτίου 2014

Είμαστε σοβαροί;

από stoforos.blogspot.com
          Πρώτα, στην τάξη, πέσαμε σε ένα απόσπασμα από τα «Ανοιχτά Χαρτιά» του Οδυσσέα Ελύτη. «Μας έφαγε κι η σοβαροφάνεια », έλεγε, « η δεύτερη αυτή μεγάλη μάστιγα της λογοτεχνίας μας, που όσο την καλλιεργούμε και την αναπτύσσουμε τόσο η ομορφιά της  ‘φανταστής οικουμένης’ περιορίζεται και στενεύει, αστυνομευμένη από ενωμοτίες ολόκληρες λογίων με χοντρά μυωπικά γυαλιά και νευρωτικούς κοντυλοφόρους».
Επ! Τι; Η σοβαροφάνεια μάστιγα;

            Θυμηθήκαμε τον Καβάφη. Σε ένα κείμενο από τα «εις εαυτόν», αυτά, δηλαδή που έγραφε για τον εαυτό του και ανακαλύφτηκαν πολύ μετά το θανατό του, έγραφε τις σκέψεις του «περί αστείου ανθρώπου». Διαβάστε τις:
«Το  ξέρω που για να επιτύχει κανείς στην ζωή, και για να εμπνέει σεβασμό χρειάζεται σοβαρότης. Και όμως με είναι δύσκολο να είμαι σοβαρός, και δεν εκτιμώ την σοβαρότητα.
Ας εξηγηθώ καλλίτερα. Με αρέσει στα σοβαρά μόνον η σοβαρότης∙ δηλ. ½ ώρα, ή μια ώρα, ή δυο ή 3 ώρες σοβαρότητα την ημέρα. Συχνά βέβαια και σχεδόν ολόκληρη μέρα σοβαρότητα.
Άλλως με αρέσουν τα χωρατά, η αστειότης, η ειρωνεία η με ευφυή λόγια, το χαμπαγκάρισμα (humbugging).
Αλλά δεν κάνει. Δυσκολεύει τες δουλειές –
Διότι ως επί το πλείστον έχεις να κάμνεις με ζευζέκηδες και αμαθείς. Αυτοί δε είναι πάντοτε σοβαροί. Μούτρα, σέρια ζωωδώς∙ πού να αστειευθούν∙ αφού δεν καταλαμβάνουν. Τα σέρ(ι)α τους μούτρα είναι αντικατοπτρισμός. Όλα τα πράγματα είναι προβλήματα και δυσκολίες για την αγραμματοσύνη τους και για την κουταμάρα τους, γι’ αυτό σαν βώδια και σαν πρόβατα (τα ζώα έχουν σοβαρότατες φυσιογνωμίες) είναι περιχεμένη επάνω στα χαρακτηριστικά τους η σοβαρότης.
Ο αστείος άνθρωπος γενικώς περιφρονείται, τουλάχιστον δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν σημαντικά, δεν εμπνέει πολλήν  πεποίθησιν. Γι’ αυτό κ’ εγώ καταγίνομαι στους πολλούς να παρουσιάζω σοβαρήν όψι. Ηύρα πως μεγάλως με διευκολύνει τες υποθέσεις μου. Εσωτερικώς γελώ και αστειεύομαι πολύ.»


      Δεν προλάβαμε να το συζητήσουμε στις τάξεις. Λίγο μόνο στο Β4. Για τη σχέση του γέλιου με την κοινωνική ζωή, για την επιβαλλόμενη (;) σοβαρότητα και την κοινωνική καταδίκη(;) των ... γελώντων ανθρώπων. Λοιπόν; Τι λέτε; Είναι σοβαρή η σοβαρότης ή μήπως και ο «αστείος άνθρωπος» είναι εξίσου, ίσως και περισσότερο σοβαρός;

ΥΓ. Πρέπει να δηλώσω ότι με απασχολεί πολύ το θέμα. Μεγαλώνω επικίνδυνα πια. Καιρός να σοβαρευόμαστε;!

8 σχόλια:

  1. Κατά τη γνώμη μου, ο αστείος άνθρωπος είναι πολύ πιο σοβαρός από τη σοβαρότητα. Το γέλιο είναι ζωή. Χωρίς το γέλιο η καθημερινότητα θα ήταν μουντή, ανιαρή και θα χαρακτηριζόταν από ανία.

    Προσωπικά, προσπαθώ να είμαι χαρούμενη, μερικές φορές και χαζοχαρούμενη, όσο περισσότερο μπορώ. Διότι αυτή η χαρά, αυτό το γέλιο μου φτιάχνει τη διάθεση ό,τι πρόβλημα και αν έχω.

    Το γέλιο πρέπει να είναι ο μεγαλύτερος πρωταγωνιστής της ζωής μας!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ωραία τα λες, Βασιλική. Πάμε, αν δε βαριέσαι, και στα πιο δύσκολα: Πώς μπορείς να αιτιολογήσεις την πρώτη σου φράση ( με την οποία συμφωνώ);

      Επίσης: Είναι μόνο χαρά το γέλιο ή θα μπορούσαμε να μιλάμε και για πικρό γέλιο; Και ποιο θα ήταν αυτό;

      ( Χμ. Πολύ σοβαρά μου φαίνονται τα ερωτήματα - μα καθόλου χιούμορ, τέλος πάντων;!)

      Διαγραφή
  2. Λοιπόν, όταν λέω ότι ο αστείος άνθρωπος είναι πιο σοβαρός από τη σοβαρότητα, εννοώ πώς ο αστείος άνθρωπος κατέχει πιο καθοριστική και ζωτική θέση στην καθημερινότητα από την μουντή σοβαρότητα.
    Επίσης, όσο αφορά στο πικρό γέλιο, αυτό σίγουρα υφίσταται και συχνά επικρατεί του χαλαρού γέλιου. Κατά τη γνώμη μου (μην το πάρετε τοις μετρητοίς), το πικρό γέλιο εμφανίζεται όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται σε μία τόσο σκληρή κατάσταση, στην οποία χρειάζεται το γέλιο για να επιβιώσει και αυτό είναι το μόνο που του δίνει μια μικρή δόση ελπίδας. Βέβαια, παρόλο που αυτό ακούγεται θλιβερό, να σημειωθεί πως το πικρό γέλιο συμβάλλει στη διατήρηση της χαράς και συνεπώς εφοδιάζει τον πικραμένο άνθρωπο με την απαραίτητη δύναμη για να τα βγάλει πέρα. Συνεπώς, ίσως να είναι και πιο σημαντικό από το χαλαρό γέλιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Βασιλική (για την πρώτη σου παράγραφο), συγγνώμη που επιμένω. Είχα καταλάβει τι έλεγες. Πιστεύω, όμως, ότι, αν αναζητήσουμε επιχειρήματα για να στηρίξουμε αυτή τη θέση, θα οδηγηθούμε σε ωραίες διαπιστώσεις.
      ( Καλά, καλά, μπορεί να συνεχίσουμε τη συζήτηση και σε κανένα διάλειμμα)

      Διαγραφή
  3. Θα συμφωνησω απόλυτα με οσα γράφεις Βασιλική. Σχετικά με το "πικρό γέλιο" ναι θεωρώ οτι είναι ένας τρόπος να διακωμωδήσεις την όποια δύσκολη κατάσταση στην οποια βρίσκεσαι και ίσως μέσα απο αυτό να μην χάσεις τελείως την πίστη οτι θα φτιάξουν τα πράγματα. Και βέβαια πιστεύω οτι το να μπορεί κανείς να γελάει ενώ περνάει δύσκολες καταστάσεις θέλει πολύ μεγάλη δύναμη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Λοιπόν, Μαρία, εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε και πολύ ωραία συζήτηση, γιατί .. γιατί συμφωνούμε.
      Πιστεύω κι εγώ ότι το πικρό γέλιο μάς βοηθάει να κρατάμε την απόσταση που χρειάζεται από τις καταστάσεις, ώστε να μπορούμε να τις κρίνουμε ψυχραιμότερα. Όπως τα λες ακριβώς: Καθόλου εύκολο. Θέλει δύναμη. Αλλά μπορεί να είναι λυτρωτικό.

      Διαγραφή
  4. Να συμπληρώσω και ένα σχόλιο από το τετράδιο της Φ.ΜΠ, πάνω στο θέμα μας:

    " Κατά τη γνώμη μου, το να καταπιέζει κανείς τα συναισθήματά του προσπαθώντας να παρουσιαστεί σοβαρός, είναι κάτι που πρέπει να αποδοκιμάζεται και όχι να επιδιώκεται. Έχουμε καταλήξει να ζούμε σε ένα κόσμο υποκρισίας που για να γίνουμε αποδεκτοί πρέπει να προβάλλουμε στους άλλους την προσωπικότητα που αυτοί έχουν ως πρότυπο. Δεν αφήνουμε πια τα χαρακτηριστικά του προσώπου μας να πάρουν τις εκφράσεις των σκέψεών μας. Προσπαθούμε να καταπνίξουμε ακόμα και το γέλιο που ως γνωστόν η ευεργετική του ιδιότητα είναι ανυπολόγιστη τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική μας κατάσταση. Η σοβαροφάνεια, επομένως, με βρίσκει αντίθετη, διότι οι άνθρωποι πρέπει να προσπαθούν να είναι όσο το δυνατόν πιο αληθινοί. Ωστόσο, ο σεβασμός προς συγκεκριμένα πρόσωπα και καταστάσεις είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Είναι ορθό να αποδίδεται στα πρόσωπα που τον εμπνέουν και με το παραπάνω!"

    Καλά δε μας τα λέει; :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

γράψτε μας κάτι